Vietnam heeft zich de afgelopen dertig jaar getransformeerd van een land op de rand van de afgrond tot een land met een toenemende welvaart. We ontdekken de betoverende mix van traditie en het moderne leven.
Bekijk: Mazda CX-5 in Vietnam
De moedigste inwoner van Ho Chi Minh-stad is de brave verkeersagent. Gewapend met helm en beschermende kledij tegen de orkaan van scooters en auto’s die door de stad raast, gaat hij dagelijks de strijd aan om de orde te handhaven. Het is zowel inspirerend als angstaanjagend om hem aan het werk te zien. Het verkeer in de op een na grootste stad van Vietnam is een ongekende chaos. Dat wordt duidelijk als ik onze Mazda CX-5 door de klamme ochtend stuur. Terwijl forensen links en rechts voorbijschieten, heb ik maar één zorg: hoe kom ik hier ooit uit met de Soul Red Crystal Metallic-lak intact?
Het is nog vroeg, maar Ho Chi Minh-stad draait al op volle toeren. Architectonisch is het een intrigerende combinatie van Frans koloniaal en hypermodern, gedomineerd door de Bitexco Financial Tower. In een strijd met internationale fastfoodketens verkopen kleine zaakjes een verscheidenheid aan lokale gerechten, van geurige pho-soepen tot heerlijke banh mi-sandwiches.
Het enige teken dat Vietnam een socialistische republiek met een eenpartijstelsel is, gestoeld op communistische principes, is hier en daar een rode vlag met hamer en sikkel. Je kunt je moeilijk voorstellen dat Vietnam 34 jaar geleden op instorten stond. Murw gebeukt door drie oorlogen bedroeg – aldus de Wereldbank – de inflatie halverwege de jaren tachtig meer dan 400 procent. De economie was op haar retour en de meerderheid van de bevolking leefde in armoede.
Maar in dertig jaar kan er veel veranderen. Vietnam heeft anno nu een van de snelst groeiende BBP’s ter wereld, weinig werkloosheid en lage armoedecijfers. Het land geldt als een broedplaats voor start-ups. We zijn hier om meer te weten te komen over deze geweldige ommekeer en mensen te spreken die deel uitmaken van het Vietnamese succesverhaal. Met de CX-5 verkennen we Vietnam én nemen we de Hai Van-bergpas, een van de meest legendarische autoroutes in Zuidoost-Azië.
Onze eerste ontmoeting is met dr. Trung Nguyen, hoogleraar aan de RMIT University School of Business & Management. De campus in Ho Chi Minh-stad is een moderne constructie van beton en staal. We ontmoeten Trung in de ruime kantine waar hij beschrijft hoe de Vietnamese regering het land heeft herbouwd.
Het verhaal begint in 1986 in Hanoi tijdens het zesde Nationale Congres van de Communistische Partij van Vietnam. Onder het vooruitstrevende leiderschap van de net gekozen secretaris-generaal Nguyen Van Linh werd een reeks economische hervormingen geïntroduceerd, de zogenaamde Doi Moi, met als doel om Vietnam open te stellen voor de rest van de wereld. Dit werd de blauwdruk voor het Vietnamese herstel.
Trung beschrijft hoe de regering, geïnspireerd door andere Aziatische landen (vooral Japan, Taiwan en Zuid-Korea), besloot een hybride, socialistisch georiënteerde markteconomie te creëren. Een die bepaald werd door vraag en aanbod, en niet door beleid van bovenaf. In 1987 nam de regering een wet aan die buitenlandse investeringen mogelijk maakte. Een grote mijlpaal was de opheffing van het Amerikaanse handelsembargo in 1994. Daarna volgden de mijlpalen elkaar in rap tempo op.
“De armoede daalde van 58 procent in 1993 tot drie procent in 2015, het gemiddelde inkomen steeg van $95 per jaar in 1990 tot $2564 in 2018.”
Het land heeft sindsdien twaalf internationale handelsverdragen gesloten, is toegetreden tot diverse organisaties, was in 2020 voorzitter van de Association of Southeast Asian Nations Summit en werd in januari 2020 voor de tweede keer niet-permanent lid van de Veiligheidsraad van de VN. In 2019 was Hanoi zelfs het toneel van de historische ontmoeting tussen president Donald Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un.
Deze rehabilitatie heeft gezorgd voor een flinke buitenlandse belangstelling; het World Investment Report van de VN plaatst Vietnam in de top twintig voor buitenlandse investeringen. Gecombineerd met zorgvuldige binnenlandse investeringen heeft dit de afgelopen dertig jaar geleid tot een gemiddelde BBP-groei van 6,78 procent. Volgens de Wereldbank is Vietnam daarmee een van de snelst groeiende economieën ter wereld.
De bevolking van Vietnam heeft enorm geprofiteerd van de groei. Het aantal mensen dat in armoede leeft, daalde van 58 procent in 1993 tot drie procent in 2015, het gemiddelde inkomen steeg van $95 per jaar in 1990 tot $2564 in 2018. Volgens de Wereldbank zal tegen 2035 meer dan de helft van de Vietnamezen tot de wereldwijde middenklasse behoren. Trung bevestigt dat “de levensstandaard van het volk aanzienlijk is verbeterd.”
Vietnam heeft ook een reputatie opgebouwd onder startende ondernemers; het telt tienduizenden start-ups. We maken een beangstigende rit door de drukke stad om twee ondernemers te ontmoeten. De temperatuur is inmiddels aardig omhooggeklommen, terwijl we de Mazda door straten vol kleine winkeltjes sturen. Hier is letterlijk van alles te koop, van fietsbanden tot witgoed. Hoewel de groei van Vietnam het gevolg is van beleid, heeft dit niet automatisch geleid tot de wat ‘gekunsteld’ aandoende steden die je elders in Azië aantreft.
“Je voelt het enthousiasme, het land bruist van levendigheid. Een van de redenen dat ik hier begonnen ben met Soul Story is dat ik verliefd werd op Ho Chi Minh-stad. Het is misschien niet perfect, maar er is veel potentieel en de mensen hebben een drang naar succes.”
VIVIAN STORY, OPRICHTER VAN SOUL STORY SKINCARE
Vivian Story is de Koreaans-Canadese oprichter van Soul Story Skincare, dat zich specialiseert in cosmetica van hoogwaardige, zuivere en krachtige ingrediënten. Julie Huynh is geboren in Vietnam, maar opgegroeid in Californië. Ze is marketingmanager bij Rita Phil, een online bedrijfje dat maatkleding voor vrouwen aanbiedt.
Vivian noch Julie is in Vietnam opgegroeid, maar ze hebben zich allebei in Ho Chi Minh-stad gevestigd om hun bedrijf te starten. Julie voelde zich aangetrokken tot de groei in Vietnam. Zuidoost-Azië wordt in Californië gezien als de volgende hub voor wereldwijde start-ups. Dit, plus het gemak waarmee je hier een bedrijf start, maakte het een logische stap. Julie: “De overheid is erg gericht op binnenlandse groei en doet goed werk. De drempel is laag en de bevolking is enorm gastvrij.”
Vivian kan zich hierin vinden en zegt dat de vitaliteit van Vietnam inspirerend werkt. “Je voelt het enthousiasme, het land bruist van levendigheid. Een van de redenen dat ik hier begonnen ben met Soul Story is dat ik verliefd werd op Ho Chi Minh-stad. Het is misschien niet perfect, maar er is veel potentieel en de mensen hebben een drang naar succes”, aldus Vivian. De twee leerden elkaar kennen via de start-upscene en richtten begin 2019 The Beehive op, een collectieve pop-up voor vrouwelijke ondernemers in Vietnam. Het collectief is vooral een distributieplatform en organiseert elk kwartaal evenementen waarbij vrouwen hun producten kunnen verkopen, kunnen netwerken en advies kunnen krijgen. “The Beehive is een succes en heeft tot een grote gemeenschapszin geleid in een land waar de concurrentie hoogtij viert”, aldus Vivian.
Bij het afscheid merkt Julie op dat de opkomst van Vietnam samenvalt met het succes van de start-upsector. “Als mensen succesvolle starters in Vietnam zien, geeft het ze hoop dat ook zij de stap kunnen wagen.” Het is een succescyclus die zichzelf in stand houdt.
We hebben maar weinig tijd in Ho Chi Minh-stad en koersen daarom naar District 2 om de zon weg te zien zakken achter de skyline aan de overkant van de Saigon-rivier. Het lijkt alsof het merendeel van de acht miljoen geregistreerde scooters hetzelfde idee had. Maar ondanks de drukte is het een genoegen om zakenlieden en schoolkinderen tussen de eetkraampjes te zien genieten van de warme avondlucht. Op de achtergrond klinkt het alom aanwezige geluid van bouwprojecten.
De volgende ochtend gaan we noordwaarts naar de kustplaats Da Nang, die is uitgegroeid tot uithangbord voor de Vietnamese expansiedrift. Met een levendige foodscene, een prachtig strand en een bloeiende economie trekt het op grote schaal investeerders en toeristen. Ik denk terug aan de woorden van Trung, dat hoewel Vietnam veel heeft bereikt, er nog vele uitdagingen bestaan. Het Wereldbankrapport Vietnam 2035 uit 2015 belicht de hindernissen die het land wachten om het opwaartse traject te handhaven.
Zo zijn de demografische statistieken zorgwekkend. De huidige bevolkingssamenstelling betekent dat de groei wordt aangewakkerd door een groot aantal werkende mensen, maar de bevolking onder de vijftien jaar is gedaald. In de toekomst zijn er dus mogelijk niet genoeg mensen om de oudere werknemers te vervangen. Daarnaast heeft Vietnam een kustlijn van 1800 kilometer en is klimaatverandering dus een acuut probleem. Volgens het Institute for Energy Economics and Financial Analysis streeft Vietnam ernaar om tegen 2030 10,7 procent van zijn elektriciteit uit hernieuwbare bronnen te winnen.
Bij aankomst in Da Nang kunnen we de verleiding niet weerstaan om even naar de beroemde Hai Van-bergpas te rijden. De kustweg is een combinatie van scherpe bochten, fraaie vergezichten, schitterende luchten en de Zuid-Chinese Zee waartegen de wolkenkrabbers van Da Nang afsteken. De pas was ooit de voornaamste route naar het noordelijke Hue, maar vanwege de toename van het verkeer werd in 2005 de Hai Van-tunnel geopend.
Daarmee werd de bergpas een twintig kilometer lange speeltuin voor autoliefhebbers, die van hun auto en het mooie landschap willen genieten. Boven aan de pas bevindt zich een verzameling winkeltjes onder diverse betonnen bunkers. Die zouden zijn gebouwd door de Fransen, maar ze werden tijdens de oorlog gebruikt door de Amerikanen. Talloze kogelgaten getuigen van wat zich hier ooit heeft afgespeeld. Na een kort moment van stilte grijpen wij onze kans om de rijdynamiek van de Mazda op de proef te stellen voordat we richting de stad rijden.
Het hoogtepunt van elke autotrip door Vietnam is een bezoek aan de Hai Van-bergpas. Deze historische verkeersader verbindt van oudsher noord en zuid. De uit de zee opstijgende nevel zorgt voor een welhaast buitenaardse sfeer.
Da Nang is een miniatuurversie van het Vietnamese succesverhaal. In 2019 troefde het steden in 24 andere landen af door de ASOCIO (Asia-Oceania Computing Industry Organisation) Smart City Award in de wacht te slepen. Die brengt de geluksindex, ‘slimme’ infrastructuur, economische groei, het onderwijs en ontwikkelingsonderzoek van een stad in kaart. Het toerisme in Da Nang is booming met 22 vluchten per dag vanuit Zuid-Korea. Datzelfde geldt voor de bouw: grote delen van de kust zijn voorbestemd voor de ontwikkeling van vijfsterrenhotels.
Ik vergaap me aan de buitengewone steenhouwerijen in de Marble Mountains, met hun rijen kolossale beelden. Het is verbluffend hoe Vietnam verleden en toekomst combineert. Door neonverlichting gekleurde plezierboten puffen over de Han-rivier met zijn opzichtig verlichte bruggen. Een van de boten is in de vorm van een vuurspuwende draak. De positieve en vriendelijke sfeer die we overal tegenkomen, is ook hier voelbaar, op een levendige zaterdagavond. Ik denk nog eens na over wat het land heeft bereikt en over de uitdagingen die het te wachten staan.
“De positieve sfeer die we overal tegenkomen is ook in Da Nang voelbaar, van de buitengewone steenhouwerijen in de Marble Mountains tot de Han-rivier.”
Ik vergaap me aan de buitengewone steenhouwerijen in de Marble Mountains, met hun rijen kolossale beelden. Het is verbluffend hoe Vietnam verleden en toekomst combineert. Door neonverlichting gekleurde plezierboten puffen over de Han-rivier met zijn opzichtig verlichte bruggen. Een van de boten is in de vorm van een vuurspuwende draak. De positieve en vriendelijke sfeer die we overal tegenkomen, is ook hier voelbaar, op een levendige zaterdagavond. Ik denk nog eens na over wat het land heeft bereikt en over de uitdagingen die het te wachten staan.
Vietnam heeft een opmerkelijke transformatie ondergaan, maar maar de vraag is of de gunstige ontwikkelingen zich zullen blijven voortzetten. Het zal interessant zijn om te zien hoe het verhaal zich verder ontvouwt, maar afgaande op de prestaties tot nu toe zal het ook daarmee wel goed komen.
De Mazda CX-5 presteerde foutloos in de chaos van Ho Chi Minh-stad en was een genot om in te rijden op de beroemdste weg van Zuidoost-Azië, de Hai Van-bergpas. Het model uit 2020 introduceerde schakelpeddels aan het stuur en het acht-inch infotainmentscherm. Deze waren allebei welkome hulpmiddelen op onze reis.
Tekst Tommy Melville / Beeld Craig Easton