Toen Tetsuya Matsuda in 2009 werd uitgenodigd om mee te gaan naar een kantorencomplex in Hiroshima dat te koop stond, konden maar weinig mensen zich voorstellen wat de bestuursvoorzitter en CEO van Hiroshima Mazda ervan zou vinden. Maar tegenwoordig is de Hiroshima Orizuru Tower een van de belangrijkste bouwwerken van de stad.
Het is waarschijnlijk een understatement om Tetsuya Matsuda – bestuursvoorzitter en CEO van Hiroshima Mazda – te omschrijven als een succesvol zakenman. Sinds hij het bedrijf als dertigplusser overnam, is de inmiddels 53-jarige Matsuda druk in de weer geweest met het diversifiëren en uitbreiden van zijn onderneming. Hiroshima Mazda omvat niet alleen Mazda-dealerschappen, maar ook hotels en okonomiyaki-restaurants, om maar een paar activiteiten te noemen.
“Het bedrijf is in 1933 opgericht en is daarmee de oudste Mazda dealer ter wereld. Mijn grootvader Soya Matsuda was de grondlegger. Hij was de tweede zoon van Jyujiro Matsuda, de oorspronkelijke oprichter van Toyo Kogyo, dat nu bekend staat als Mazda”, aldus Tetsuya Matsuda. “Maar de gebouwen en fabrieken werden in 1945 in de as gelegd door de atoombom. Mijn grootvader, die toen president van de onderneming was, en alle medewerkers kwamen hierbij om het leven. Maar sindsdien hebben we hard geknokt om het bedrijf te maken wat het nu is, mede dankzij de geweldige steun van de plaatselijke gemeenschap.”
Dat is ook de reden dat Matsuda het gevoel had dat hij iets verschuldigd was aan de stad. Toen hij op 36-jarige leeftijd deze topfunctie aangeboden kreeg, stond het bovenaan zijn to-do-lijstje om iets terug te doen voor de bevolking van Hiroshima. “Toen ik aantrad als president was maatschappelijk verantwoord ondernemen een modewoord waar iedereen aan wilde meedoen”, aldus Matsuda. “Het was in die tijd gebruikelijk voor bedrijven in de auto-industrie om elke keer dat ze een auto verkochten een boom te planten, om te laten zien dat ze het milieu een warm hart toedroegen.”
Maar dat idee sprak hem niet aan, hij had er niets mee. Klimaatverandering was en is een groot probleem. Hoewel het op papier heel mooi lijkt, was Matsuda van mening dat het planten van een boom per verkochte auto weinig zou oplossen. Bij kwesties als klimaatverandering, zegt Matsuda, moeten internationale merken en bedrijven het voortouw nemen. Hij koos er juist voor om meer voor de lokale bevolking te doen. “Hiroshima komt bij ons altijd op de eerste plaats, bij alles wat we doen. We besloten daarom met een frisse blik naar onze roots te kijken om te ontdekken wat we nog meer konden doen voor plaatselijke gemeenschappen en hun activiteiten.”
Het ontbrekende stukje
Als vooraanstaand zakenman in Hiroshima was Matsuda betrokken bij diverse herdenkingsactiviteiten voor de Tweede Wereldoorlog, wat hem inzicht gaf in de plaatselijke vredesbeweging. Hij gelooft ook dat wat zich toen heeft afgespeeld, nooit mag worden vergeten en moet worden doorverteld aan komende generaties. Maar hij kwam ook tot het besef dat Hiroshima iets miste wat net zo belangrijk is: het vermogen om vooruit te kijken.
Verspreid door heel Hiroshima staan monumenten en gebouwen ter nagedachtenis aan de atoombom en de slachtoffers ervan, waaronder de Atoombomkoepel en het Hiroshima Vredesmonument Museum, die elk jaar meer dan een miljoen bezoekers trekken. Maar er is volgens Matsuda niets wat het Hiroshima van vandaag laat zien.
“Natuurlijk is het belangrijk om terug te kijken. Als je het over oorlog en wereldvrede hebt, gaat er een grote kracht uit van de stemmen van de slachtoffers”, aldus Matsuda. “Ik schaar me daarom volledig achter de rol van Hiroshima als vredesstichter. Maar we moeten de wereld ook laten zien hoeveel we sinds die tijd bereikt hebben, hoeveel vooruitgang we hebben geboekt sinds de Tweede Wereldoorlog. En wat we als stad voor de toekomst in gedachten hebben.“
Matsuda maakte het zijn missie om iedereen te laten zien hoe Hiroshima is uitgegroeid tot de huidige stad. Hij ging op zoek naar nieuwe manieren om dat idee uit te dragen. In 2009 vond hij wat hij zocht: een gebouw van twaalf verdiepingen dat nu bekend staat als de Hiroshima Orizuru Tower.
Een verbluffend uitzicht
De Hiroshima Orizuru Tower werd in 2016 geopend. Het is een kantoor- en winkelgebouw naast het Vredespark, een open ruimte van 12.000 vierkante meter die is gewijd aan de slachtoffers van de atoombom. De naam Orizuru verwijst naar de origami-kraanvogel, die in Japan wordt gezien als vredessymbool. Het café en de winkel met lokale producten bevinden zich op de begane grond en er is een tentoonstellingsruimte die de geschiedenis van Hiroshima vertelt. Maar het hoogtepunt van de toren, letterlijk en figuurlijk, is het panoramadak op de bovenste verdieping.
Het gebouw behoorde toe aan een verzekeringsmaatschappij en toen het op de markt kwam, vroeg een zakenrelatie Matsuda om er eens een kijkje te nemen. Hij ging mee, maar was niet van plan om het te kopen. Als ondernemer wist hij dat het pand te duur zou zijn om toe te voegen aan zijn portfolio. Maar eenmaal op de bovenste verdieping veranderde hij van gedachten.
“We kunnen terugblikken, maar moeten ook vooruitkijken, want Hiroshima heeft zoveel meer te bieden dan alleen maar het verleden.”
“Ik was meteen verkocht door dat uitzicht over de stad”, herinnert Matsuda zich. “Het was adembenemend. De Atoombomkoepel vlak onder je en dan de stad erachter. In de verte zie je de bergen rondom de stad. Mijn eerste gedachte was dat iedereen dit moest kunnen zien. Je bent sprakeloos als je denkt aan alle offers die de bevolking de afgelopen zeventig jaar heeft gebracht. De ongelooflijke vastberadenheid is bijna tastbaar. De stad is echt een symbool van menselijke kracht.”
Op datzelfde moment besloot hij dat hij het gebouw koste wat kost wilde kopen. Zijn hart voor Hiroshima won het van elke zakelijke overweging. “Ik zag in dat we dit gebouw konden veranderen in een nieuw oriëntatiepunt voor de toekomst van Hiroshima. Het heeft de stad daar altijd aan ontbroken. Iedereen moet hier het uitzicht komen bewonderen. We kunnen terugblikken, maar moeten ook vooruitkijken, want Hiroshima heeft zoveel meer te bieden dan alleen maar het verleden”, aldus Matsuda.
Het vergde bijna zeven jaar om het oude verzekeringsgebouw om te vormen tot de Orizuru Tower. Matsuda erkent dat er tijden waren dat de druk zijn tol eiste, maar terugkijkend was het de moeite waard.
“Het project zat vol met verrassingen en ging gepaard met veel druk”, besluit Matsuda. “Maar het was de juiste beslissing en het is absoluut mijn grootste en beste project voor mijn geboortestad!”
Tekst Shogo Hagiwara / Beeld Irwin Wong, Dan Froude