Bij Kansei-engineering draait het om de zintuigen. Het is een belangrijk ontwerpconcept voor Mazda dat helemaal teruggaat tot de tijd van Toyo Kogyo, de oorspronkelijke bedrijfsnaam. Toyo Kogyo begon in de jaren dertig voertuigen te bouwen en dit evolueerde tot een theorie dat emoties, zoals vreugde en opwinding, net zo belangrijk zijn als techniek.
Het was echter voormalig CEO Kenichi Yamamoto die Kansei-engineering een hoeksteen van de Mazda-filosofie maakte. Yamamoto werd aangesteld in 1984 – een tijd waarin computers ieder aspect van het leven begonnen te beheersen, inclusief autoproductie. Yamamoto bleef er echter op hameren dat de technologische vooruitgang geen sta-in-de-weg mocht zijn voor de pure rijbeleving.
Autobezit was een groot goed in de jaren tachtig en vele fabrikanten ontwikkelden modellen voor het grote publiek. In dat proces werd er weleens een compromis gesloten. Maar Yamamoto meende dat karakter belangrijker was dan of de auto bij de massa zou aanslaan. Hij vond dat Mazda auto’s moest maken die aan individuele behoeften voldeden, in plaats van aan een breed scala aan wensen.
De ‘autocultuurtheorie’ van Kenichi Yamamoto (boven) stelde dat auto’s aan de eisen van ieder individu moesten voldoen en leidde tot de ontwikkeling van de MX-5.
De ‘autocultuurtheorie’ van Kenichi Yamamoto (boven) stelde dat auto’s aan de eisen van ieder individu moesten voldoen en leidde tot de ontwikkeling van de MX-5.
De ‘autocultuurtheorie’ van Kenichi Yamamoto (boven) stelde dat auto’s aan de eisen van ieder individu moesten voldoen en leidde tot de ontwikkeling van de MX-5.
Yamamoto’s autocultuurtheorie vond inspiratie in Kansei-engineering. Hij interpreteerde het als “een psychologisch proces veroorzaakt door onze vijf zintuigen. De auto moet niet alleen het voorstellingsvermogen van de bestuurder aanspreken, maar ook dat van de inzittenden.” Dat leidde bij Mazda tot de vraag of er iets was dat alleen Mazda kon.
Het antwoord was snel gevonden: Mazda begon aan de ontwikkeling van een lichtgewicht sportauto. Gezien de marktverwachtingen op dat moment was dat een gewaagde zet. Het project stond onder leiding van Chief Engineer Toshihiko Hirai en zou zich tot de MX-5 ontwikkelen. Dat ging echter niet zonder slag of stoot.
‘Yamamoto’s autocultuurtheorie vond inspiratie in Kansei-engineering: de auto moest niet alleen de bestuurder aanspreken, maar alle inzittenden’
De ontwerptaal Jinba Ittai stond aan de basis van de MX-5 en deze filosofie wordt nog altijd door Mazda gebruikt. Jinba Ittai ziet de auto als een verlengstuk van de bestuurder en is tevens een product van Kansei-engineering. Terwijl ze een prototype testten van de MX-5 met voorin geplaatste motor en achterwielaandrijving, deden Hirai en zijn team onderzoek naar de zintuigelijke ervaring. Ze zochten naar waarden als ‘eenheid’, ‘handelbaarheid’ en ‘directheid’. Deze pasten ze nauwkeurig toe op elk aspect van de MX-5, van het schakel- tot het remgedrag.
Terwijl de uitdagingen tijdens de ontwikkelingsfase zich opstapelden, bleven Hirai en het team vasthouden aan de principes van Kansei en design waarbij de mens centraal staat. En zo werd in 1989 de eerste MX-5 geproduceerd. De rest is geschiedenis, zoals men zegt…
Tekst Shogo Hagiwara