Yutaka Kawano is een Takumi-meester, een absolute vakman die handwerk tot kunst heeft verheven. Als expert in metaalbewerking staat zijn werk symbool voor de ontwerp- en ambachtelijke vaardigheden die je terugvindt bij alle Mazda’s die van de band rollen. Mazda Stories ging naar Hiroshima in Japan om zijn werk nader te aanschouwen.
Het is deze morgen heet en vochtig in Hiroshima. En het is overal druk. Forensen haasten zich om de trein te halen, kinderen fietsen naar school en koffieshops draaien op volle toeren om al die koffies to-go te maken. Maar Yutaka Kawano, senior specialist bij de Design Modelling Studio, is al met heel andere dingen bezig. Op zijn werkbank liggen tientallen ijzeren en houten hamers, en vlijmscherpe scharen om plaatstaal te knippen. Terwijl achter hem generatoren zoemend tot leven komen, is Kawano klaar voor een nieuwe werkdag.
“Je zou Kawano kunnen zien als de belichaming van Mazda’s mensgerichte ontwerpbenadering.”
Zijn werkplaats bevindt zich in de relatief koelere Design Modelling Studio van Mazda, waar de Takumi-meester al is begonnen met het hameren en buigen van een flinterdun stukje plaatwerk. Hij manipuleert het glinsterende materiaal voor een uniek, enig-in-zijn-soort kunstwerk dat verdacht veel lijkt op aspecten die je terugziet in Mazda-modellen. Kawano werkt aan slechts één van de elf stukken die samensmelten tot een uniek object en creëert met zijn hamers, tangen en bankschroeven een Rashin-sculptuur. Het eindproduct wordt een glad, naadloos, glanzend object dat parallellen heeft met recente ontwerpen van Mazda, maar tegelijkertijd vooruitwijst naar toekomstige ontwerpidealen.
“Mazda-ontwerpers kloppen bij Kawano aan om van gedachten te wisselen en inspiratie op te doen voor conceptcars die de basis vormen van toekomstige Mazda’s.”
Kawano is in elk opzicht een virtuoos en lijkt zich helemaal thuis te voelen tussen het versleten gereedschap, de bandzagen en gasbranders. Omringd door zijn ontwerpen en werk in uitvoering, zou je Kawano kunnen zien als de belichaming van Mazda’s mensgerichte ontwerpbenadering. Want hoewel het unieke werk van de Takumi-meester niet zou misstaan in een museum voor hedendaagse kunst of een chique galerie, zijn de real-world uitvoeringen van zijn werk zowel praktischer als breder toepasbaar. Het schijnt dat Mazda-ontwerpers bij Kawano aankloppen om van gedachten te wisselen en inspiratie op te doen voor conceptcars die de basis vormen van toekomstige Mazda’s. En zo heeft het plaatwerk uit zijn werkplaats een directe verbinding met de auto’s die op enkele honderden meters van de werkplaats worden geproduceerd. Het glanzende metaal in zijn werkplaats vormde de inspiratie voor Mazda’s chromen interieurlijsten en de totale vorm van bijvoorbeeld de Mazda3.
Het gaat trouwens niet alleen om het verbeteren van de fysieke vorm, want Kawano’s werk roept ook emoties op, zoals geluk en tevredenheid. Ook al is hij er niet op uit om deze gevoelens op te roepen, zijn toewijding aan zijn ambacht maakt duidelijk iets bij de aanschouwer los. “Het is toch prachtig als mensen naar mijn werk kijken en er blij mee zijn?”, zegt hij met een glimlach.
Om dit werk te kunnen doen, moest Kawano zijn eigen specifieke apparatuur maken en kant-en-klare gereedschappen aanpassen. Zijn hamers, hulpstukken voor de bankschroeven en op maat gemaakte aambeelden zijn allemaal aangepast voor het specifieke gebruik waarmee Kawano wonderen verricht. Zelfs zijn polsbeschermers van taps toelopende denim zijn maatwerk. Hij is heel creatief geworden in het ontwikkelen van tools. Hij laat bijvoorbeeld zien hoe hij de scheuren aan de voet van een versleten boomstronk gebruikt als hefboom om koperwerk vorm te geven. Het maakt allemaal deel uit van Kawano’s missie om steeds beter te worden. Met als direct resultaat dat hij Mazda’s ontwerpstrategie naar de toekomst stuwt. Het maakt allemaal deel uit van Monotsukuri, een term die wordt gebruikt voor feilloze productplanning, ontwerp, ontwikkeling en productie. “Ik vind zelf dat er nog steeds aspecten zijn die ik moet verbeteren”, zegt hij. “Ik heb een enorme innerlijke drang om mezelf te blijven verbeteren en me in te zetten voor een hoger doel.”
Voor buitenstaanders lijkt het misschien dat Kawano dit hogere doel al heeft bereikt. Sinds zijn kennismaking met metaal op achttienjarige leeftijd heeft hij binnen Mazda op verschillende afdelingen gewerkt. Het begon met een training voor de National Skills Competition gevolgd door een korte tijd in de carrosserieproductie, waarna hij overstapte naar de ontwerpafdeling van Mazda. Daar zou hij bijna veertig jaar lang zijn ambacht aanscherpen, niet alleen in de metaalbewerking, maar ook op het gebied van lakken en stiksels. Vandaag de dag is het zijn taak om ideeën die ontwerpers in klei of digitaal presenteren tot leven te brengen. Hij bedient zich daarbij van materialen zoals metaal, hars en leer om de ontwerpen meer expressie en detail te geven. Kawano werkt graag samen met jonge ontwerpers en kunstenaars om zijn unieke kennis van metaalbewerking en zijn diepgewortelde begrip van Mazda’s ontwerpfilosofie door te geven. “Ik geef ze advies, maar tegelijk leer ik veel van hen. We werken en groeien samen in het werk dat we doen.”
De inmiddels zestigjarige Kawano is in zijn tijd bij Mazda uitgegroeid tot een icoon van Japans erfgoed en vaardigheid, die hand in hand gaan met digitalisering. Maar zijn carrière reikt verder dan Mazda. Zo ontving hij de opdracht om een koperen frame te maken voor de eeuwige vlam van de Daishoin-tempel op het eiland Miyajima, voor de kust van Hiroshima. In samenwerking met andere bedrijven uit de regio liet hij zich inspireren door het productie-erfgoed van de stad. De logische uitkomst is dat zijn duurzame ontwerp kijkers van meet af aan boeit. “Als je iets ziet wat met de hand is gemaakt, geeft het je warmte”, besluit hij. “Iets wat door mensenhanden is gecreëerd, is belangrijk en mag niet verloren gaan.”
Tekst Ed Cooper / Beeld Irwin Wong